De meeste kleuters zijn heel beweeglijk en rennen die de hele dag van hot naar her .Je hoeft maar met je ogen te knipperen of je bent ze al weer kwijt. Dat geldt even niet voor Julia (6). Zij werd geboren met een afwijking aan haar been. Al vroeg kreeg Julia haar eerste prothese, waarmee ze leerde lopen. Ook in de klas kon ze zo goed meekomen. Tot ze, met het oog op de toekomst, een ingrijpende operatie onderging en ineens niet meer zoveel kon. Toch moest Julia naar school. Hoe pak je dat aan? En hoe zorg je dat de andere kleuters begrijpen wat er is gebeurd en wat er nodig is? Dorry Sleutels van Marant vertelt.
Dorry is consulent Onderwijsondersteuning voor Zieke Leerlingen. Wanneer kinderen door ziekte niet naar school kunnen, of na ziekte weer voorzichtig naar school gaan, wordt Dorry of een van haar collega consulenten ingeschakeld. Zij kijkt dan samen met het kind, de ouders en de school naar wat er nodig is om het onderwijs passend te krijgen. Soms is dat een echte zoektocht, samen met de behandelaar , school , ouders en natuurlijk het kind zelf.
Een omgekeerde voet
“In het geval van Julia werd ik gebeld door de intern begeleider (IB’er) van haar basisschool. Julia was net geopereerd aan haar been. Haar onderbeen was andersom aan haar korte (boven)been gezet, zodat haar voet nu naar haar billen wees. Dit was nodig om haar enkelgewricht als een kniegewricht te kunnen gebruiken. Een zogenaamde omkeer plastiek”, aldus Dorry.
Al snel na haar operatie ging Julia met haar been in het gips en in een speciale rolstoel weer naar haar eigen school. De revalidatiekliniek had dit ook zo geadviseerd. Julia had pijn en was heel boos, want ze kon ineens niets meer. Waarom zat haar voet ineens andersom? De juf merkte dat het gedrag in de klas veranderde, dit was erg lastig in deze grote en superdrukke kleuterklas. Vanuit de school kwam de vraag hoe ze om moesten gaan met deze ineens zo boze en brutale leerling die ook nog eens enorm kwetsbaar was door de wonden na haar operatie. Ze zat soms in een rolstoel, maar soms ook op de grond om te bouwen. En ze had ondersteuning bij de toiletgang nodig.
Vanuit jeugdzorg van de gemeente werd de lichamelijk verzorging bekostigd. Voor passend onderwijs werd het advies aan Dorry van OZL gevraagd; ook het samenwerkingsverband had op dit terrein nog geen specifieke expertise.
Sociaal-emotionele verwerking met Schildpad
Na overleg met de revalidatie-arts en de psycholoog van revalidatiekliniek de Hoogstraat stelde Dorry samen met school een zorgplan op. Een plan waarmee Julia haar operatie kon verwerken en waarbij de klasgenoten op kleuterniveau werden betrokken. Hiervoor kwam een handpop in de klas: Schildpad, net als Julia met één ander been . Schildpad maakte mee wat Julia ook meegemaakt had, maar nu in de klas, terwijl Julia als expert kon vertellen wat er allemaal gebeurde. Tegelijkertijd kon ze vertellen wanneer ze blij, boos, verdrietig of bang was. De andere kleuters mochten dan ook vertellen over hun blije en bange momenten. Dit paste bovendien prima in de visie op werken met jonge kinderen van de school
“Daarnaast werkte de klas in groepjes aan een boekje dat Julia aan het einde van het traject zou krijgen. Iedere week mochten er een paar andere kinderen aanschuiven om samen met Julia te tekenen wat er allemaal was gebeurd. Het boekje werd steeds voller en werd uiteindelijk een verzameling van emoties en gebeurtenissen vanuit de ogen van kleuters. De kinderen ontwierpen een nieuw been voor Julia en voor Schildpad toen het zover was dat Julia haar eerste nieuwe prothese mocht kiezen”.
Dorry geeft aan dat het heel goed werkte om samen met steeds weer andere kinderen één ochtend per week aandacht aan het proces van Julia te besteden. “Je hoeft er dan de rest van de week geen of minimale aandacht aan te besteden. Het gedrag van Julia ging zienderogen vooruit en ze knapte erg op. Ze begreep beter wat er was gebeurd en haar klasgenoten vonden het allemaal maar wát interessant! Daarnaast kwam er nog een fijn compliment uit de revalidatiekliniek: ze hadden veel bewondering voor de manier waarop er op school ook aan de sociaal-emotionele verwerking was gewerkt. De psycholoog vertelde dat ze daar bij de bezoeken aan de kliniek zelf nooit aan toe kwamen omdat daar vooral begeleiding nodig was om Julia zover te krijgen dat ze de arts toeliet voor de noodzakelijke handelingen”.
Liesbreuk
Terugkijkend is school erg tevreden met deze aanpak. Ze vinden dat het goed past bij hun visie op het leren van jonge kinderen. En het gedrag is blijvend verbeterd. Als Julia een jaar later opnieuw een operatie aan een liesbreuk blijkt te moeten ondergaan, dan is dat voor haar natuurlijk extra spannend. “Maar we gaan zeker weer aan de slag met Schildpad”, geeft haar moeder al aan.
Meer informatie over Onderwijsondersteuning voor zieke leerlingen
Als je ziek bent, lijkt alles in je leven te veranderen. Even geen patiënt maar gewoon leerling zijn, is dan heel gezond. Netwerk Ziezon helpt kinderen van 4 tot 18 jaar , hun ouders en scholen bij de invulling van het onderwijs als een kind tijdelijk of voor lange tijd niet naar school kan. Kijk hier voor meer informatie.
* Dit blog is eerder gepubliceerd in ‘Bij de Les’ (tijdschrift voor zorg op school).
