Medicijngebruik en medische handelingen op school

Chronisch zieke leerlingen krijgen soms medicijnen voorgeschreven die ze onder schooltijd moeten innemen. Bij sommige leerlingen moeten er tijdens de schooldag medische handelingen plaatsvinden. Steeds vaker vragen ouders aan de school om medicijnen te geven of medische handelingen te verrichten.

De keuze om wel of niet mee te werken ligt bij het schoolbestuur. De keuze kan aanzienlijke gevolgen hebben voor de chronisch zieke leerling. Als het schoolbestuur geen toestemming geeft, kan het in het uiterste geval betekenen dat de leerling op zoek moet naar een andere school. Veel schoolbesturen zijn daarom geneigd om toestemming te geven. Ze moeten zich er wel bewust van zijn dat leraren alleen onder specifieke voorwaarden mogen meewerken aan medicijnverstrekking of medische handelingen.

Naast de toestemming van het bestuur, moet de school een aantal voorschriften in acht nemen. Hieronder vindt u een samenvatting van deze voorschriften.

Medicijnen

Als een leraar medicijnen verstrekt aan een leerling, moeten de ouders schriftelijk toestemming geven. In het formulier dat de school samen met de ouders opstelt, staat onder andere om welke medicijnen het gaat, wanneer ze moeten worden ingenomen en in welke hoeveelheden. Als het verzoek van ouders noodmedicatie betreft bij een ernstige allergische reactie of epileptische aanval, moet de leraar instructie krijgen van een arts of verpleegkundige. De leraar leert hoe hij de noodsituatie herkent en hoe hij de medicatie toedient.

Medische handelingen

Medische handelingen mogen in principe alleen worden uitgevoerd door medisch bevoegd personeel. Het gaat bijvoorbeeld om het geven van sondevoeding. Alleen onder strikte voorwaarden mag iemand die niet medisch bevoegd is (bijvoorbeeld een leraar) een medische handeling uitvoeren.

Als een leraar medische handelingen verricht, zijn een bekwaamheidsverklaring, een uitvoeringsverzoek en schriftelijke toestemming van de ouders nodig. In het formulier dat de school samen met de ouders opstelt, staat nauwkeurig omschreven welke handelingen de leraar verricht. In de praktijk is het vaak efficiënt om twee teamleden te instrueren die bereid zijn om de gevraagde handelingen uit te voeren gedurende een langere periode.

Individuele keuze van de leraar

Een leraar mag weigeren handelingen uit te voeren wanneer hij zich niet bekwaam acht, ook al heeft het schoolbestuur toestemming verleend. De schoolleiding kan in dat geval nagaan of een ander personeelslid de taak op zich wil nemen.

Aansprakelijkheid

De kans is nooit helemaal uit te sluiten dat een leraar een fout maakt bij het geven van medicijnen of het uitvoeren van een medische handeling. Zowel het schoolbestuur als de individuele leraar kunnen dan aansprakelijk gesteld worden. Dat wordt niet voorkomen door het volgen van bovenstaande richtlijnen. Het grote belang van de richtlijnen is echter dat ze bij een rechterlijke uitspraak zwaar zullen wegen ten gunste van school en leraar. Een school kan door de rechter worden getoetst op zorgvuldigheid. Dit houdt in dat een school het beleid voor medische zorg moet vermelden in het schoolplan en een school moet protocollen hebben over medische handelingen en medicijngebruik op school.

Advies nodig?

Zoekt u informatie over de ziekte van uw leerling en de vereiste handeling? Wilt u advies bij het maken van verantwoorde afspraken? Doe dan een beroep op een consulent onderwijsondersteuning zieke leerlingen. Bekijk hier de Factsheet gezondheidszorg in onderwijstijd gepubliceerd door het ministerie van OCW met als doel om scholen te helpen bij het organiseren van medische zorg aan leerlingen.  

Voorbeeldprotocollen en diabeteszorg in het primair onderwijs

Gedetailleerde informatie over medicijngebruik en medische handelingen op school vindt u in de voorbeeldprotocollen die beschikbaar zijn op internet. Er zijn protocollen voor scholen die ervoor kiezen terughoudend te zijn en protocollen voor scholen die ruimere medewerking willen verlenen.

Protocollen voor scholen die toestemming verlenen voor het geven van medicijnen of het verrichten van medische handelingen:

• primair onderwijs: PO-Raad en ggd.groningen.nl/gezonde-school/protocollen
• voortgezet onderwijs: Voion en ggd.groningen.nl/gezonde-school/protocollen
• middelbaar beroepsonderwijs: Voion

Protocollen voor scholen die geen toestemming verlenen voor het geven van medicijnen of het verrichten van medische handelingen:

• primair onderwijs: PO-Raad
• primair en voortgezet onderwijs: Algemene Onderwijsbond